زندگى فقط غذا و لباس و خواب كافى نيست

براى اينكه كودك قوى و سالم رشد كند ، بايد غذاى خوب ، خواب كافى و هواى تازه داشته باشد، و اما اين همه نيازمندى هايش نيست.كودكان همچنين نيازهاى اساسى و عاطفى دارند.
براى برخوردارى از سلامتى كافى جسمى و روانى ، تمام كودكان نيازمند مواردى هستند كه باعث احساس سالم بودن و خوشحالى آنها شود.
۱ - دوست داشتن: هر كودكى نياز دارد احساس كند :
* كه دوستش داشته و دارند و او را مى خواسته اند .
* وجودش براى كسى يا كسانى مهم و با ارزش است .
* افرادى در اطرافش هستند كه او را از حوادث يا خطراتى كه ممكن است برايش رخ دهد حمايت مى كنند.
۲ - امنيت: هر كودكى نياز دارد بداند:
* كه خانه اش مكانى امن است.
* كه والدين يا بزرگسالانى كه از او حمايت مى كنند هميشه در دسترس خواهند بود ، به ويژه در مواقع بحرانى كه احتياج بيشترى به آنها دارد .
* كه متعلق به گروهى بوده و جايى مناسب براى وى در آنجا وجود دارد .
۳ - مورد قبول بودن: هر كودكى نياز دارد باور كند:
* كه او را به خاطر خودش دوست دارند، درست همانطورى كه هست.
* كه او را هميشه و در تمام ايام دوست دارند ، نه فقط زمانى كه مطابق خواسته و ايده آل ديگران رفتار كند .
* كه او هميشه مورد پذيرش است ، حتى اگر رفتارهايى كه انجام مى دهد مورد تائيد ديگران نباشد .
* كه او مى تواند به روش خودش رشد و تكامل يابد .
۴ - كنترل: هر كودكى نياز دارد بداند :
* كه براى آنچه او اجازه يافته انجام دهد محدوديت هايى وجود دارد و اينكه اين محدوديت ها بايد رعايت شود .
گرچه داشتن احساس حسادت يا عصبانيت ايرادى ندارد و منطقى است ، ولى اجازه ندارد موقعى كه چنين احساساتى دارد به خود يا ديگران صدمه بزند .
۵ - هدايت: هر كودكى محتاج داشتن :
* كمك دوستانه در يادگيرى اين كه چطور با اشخاص و اشيا رفتار كند است
* كمك بزرگسالانى كه دراطراف او هستند مى باشد تا به وسيله آن نشان دهند كه چطور خودش را باديگران همراه و هماهنگ كند .
۶ - استقلال: هر كودكى نياز دارد بداند:
* كه براى سعى و كوشش او در جهت بزرگ شدن از طريق برخورد با چيزهاى جديد و تازه تشويق مى شود .
* كه به او و توانايى هايش براى انجام كارهايى كه شخصا انجام مى دهد اعتماد و اطمينان وجود دارد.
۷ - حمايت: هر كودكى نياز دارد كه احساس كند:
* كه از صدمه خوردن و اذيت شدن محافظت مى شود .
* كه وقتى او با موقعيت هاى عجيب ، ناشناخته و ترسناك روبرو شود كسى آنجا خواهد بود كه به اوكمك كند .
۸ - ايمان: هر كودكى نياز دارد كه :
* يكسرى معيارهاى اخلاقى براى اينكه با آنها زندگى كند داشته باشد و بداند خدايى هست كه همواره بزرگ و حامى است.
* باورى در ارزش هاى انسانى شامل : مهربانى ، شهامت ، صداقت ، جوانمردى و عدالت داشته باشد.

1- رعايت اصول بهداشتی در تهيه و نگهداری غذای کودک :

دستگاه گوارش کودک بسيار حساس است وبا کوچکترين آلودگی ، ممکن است دچار اسهال شود ودر نتيجه ، در معرض خطر سوء تغذيه قرار گيرد . بنابراين بايد در هنگام تهيه ونگهداری ودادن غذا به شيرخوار اصول بهداشتی 10 گانه را کاملا" مراعات نمود .

اصل اول   بهداشت غذای کودک :دستها را قبل وبعد از تهيه غذا وقبل از غذا دادن

به کودک بشوييد . قبل از آماده کردن غذا وبعد از پايان کار بايد دست ها بدقت شسته شوند بخصوص هربار کهنه کودک را عوض می کنيد ، حتما" بايد دستها را با آب صابون کاملا" بشوييد اگر در دستهای خود زخم يا عفونتی داريد قبل از تهيه غذا ، محل زخم را ببنديد . قبل از عذا دادن به کودک ، دستهای خود وکودکتان را بشوييد .

اصل دوم   بهداشت غذای کودک : محل تهيه وپخت عذا را تميز نگهداريد .

چون غذاها به آسانی آلوده می شوند ودر اين صورت می توانند منبع رشد وانتقال ميکروب باشند بنابراين تمام قسمتهای مورد استفاده در هنگام تهيه غذا بايد دقيقا" شسته وتميز نگهدای شود . پاچه هايی که برای تميز کردن آشپزخانه استفاده می کنيد ، بايد مرتب شسته و يا عوض شوند . از پارچه هايی که برای تميز کردن آشپزخانه استفاده می کنيد برای خشک کردن يا تميز کردن ظروف استفاده نکنيد .

اصل سوم    بهداشت غذای کودک : غذای کودک بايد کاملا" پخته شود .

حرارت موجب از بين رفتن ميکروبهای بيماريزا می شوند ودر نتيجه آلودگی احتمالی مواد غذايی در اثر پخت از بين می رود . توجه داشته باشيد که مواد غذايی بايد کاملا" پخته شود . بخصوص ، مواد گوشتی را ابتدا به قطعات کوچک تقسيم کرده يا چرخ کنيد وسپس کاملا" بپزيد .

اصل چهارم    بهداشت غذای کودک : بلافاصله پس از پخت ، غذا را مصرف کنيد .

د ر صورت امکان بهتر است که غذای کودک را در هر وعده ، تازه تهيه کنيد تا مجبور نشويد آنرا برای وعده های بعد نگهداريد . سعی کنيد زمان غذا دادن به کودک را طوری تنظيم کنيد که فاصله بين زمان پخته شدن غذا ودادن آن به کودک طولانی نباشد . چون در فاصله ای که غذا سرد می شود احتمال دارد ميکروبها در غذا شروع به رشد وتکثير کنند .

اصل پنجم   غذای کودک : غذاهای پخته شده را درست نگهداری کنيد .

بطور کلی بهتر است غذای کودک تازه باشد . در صورتی که مجبور هستيد غذا را برای دو وعده يا بيشتر تهيه کنيد ، بايد غذای اضافی را بلافاصله پس از پخت ، خنک کرده ودر ظرف در بسته در يخچال نگهداری کنيد . گذاشتن غذا در دمای اتاق ويا آشپزخانه به مدت طولانی باعث فاسد شدن غذا می شود .

اصل ششم    بهداشت غذای کودک : غذای نگهداری شده را فبل از مصرف دوباره ، کاملا" حرارت دهيد .

قبل از مصرف دوباره غذاهای نگهداری شده ،بسته به نوع غذا آنرا داغ کرده ويا بجوشانيد . با اين کار ، در صورت آلودگی غذا در هنگام نگهداری ، ميکروبهای آن از بين می رود . توجه داشته باشيد که غذای باقيمانده را بيش از يک بار داغ نکنيد چون ارزش غذايی آن کم می شود .

اصل هفتم      بهداشت غذای کودک : غذاهای خام وپخته را جدا از هم نگهداری کنيد .

احتمال آلودگی غذاهای خام بسبت به غذاهای پخته بيشتر است . بنابراين ، توجه داشته باشيد که چه در آشپزخانه وچه در داخل يخجال ، بايد مواد غذايی خام وپخته را جدا از يکديگر نگهداری کنيد . لوازمی مانند چاقو وتخته را که برای برای غذاهای خام به کار می بريد بايد تميز بشوييد وبعد برای خرد کردن ساير مواد غذايی استفاده کنيد . مثلا" چاقو يی که مرغ خام را قطعه فطعه کرده ايد آلوده است ، اگر با اين چاقو مرغ پخته شده را خرد کنيد ويا برای تهيه سالاد از ْآن استفاده کنيد باعث آلودگی به مرغ پخته وسالاد می شويد . پس بايد اول چاقو راکاملا" تميز بشوئيد ومجددا" استفاده کنيد .

اصل هشتم       بهداشت غذای کودک : غذاها را از دسترس حشرات ، جوندگان وديگر حيوانات دور نگهداريد .

چون حيوانات ناقل ميکروبهای بيماريزا هستند ، بنابراين غذا را حتما" در ظروف درب دار ودور از دسترس حيوانات وحشرات نگهداری کنيد .

اصل نهم        بهداشت غذای کودک: از آب پاکيزه وسالم استفاده کنيد .

وجود آب پاکيزه وسالم برای نوشيدن مهم است ، برای تهيه غذا هم اهميت دارد . اگر احتمال آلودگی آب وجود دارد ، قبل از اضافه آب به غذا ، آنرا بجوشانيد . در مورد آبی که برای تهيه غذای کودک استفاده می کنيد ، بسيار دقت کنيد . بخصوص ، کودکان زير يکسال نسبت به آلودگی حساس وآسيب پذير هستند و سريعا" در معرض ابتلا به بيماريهای اسهالی قرار می گيرند

اصل دهم        بهداشت غذای کودک : حتی الامکان از شير وفرآورده های لبنی پاستوريزه استفاده کنيد .

به جای استفاده از ماست وبستنی غير پاستوريزه ، به کودک خود ماست ويا بستنی پاستوريزه بدهيد واگر ماست پاستوريزه در دسترس نداريد ، برای تهيه ماست حتما" شير را کاملا" بجوشانيد

تغذيه کودک در دوران بيماری و نقاهت

- اهميت تغذيه کودک در دوران بيماری :

در دوران بيماری برای اينکه بدن بتواند با عوامل بيماريزا مقابله کند نياز به انرژی ومواد مغذی بيشتری دارد . از طرف ديگر چون کودک در حال رشد است بايد غذای کافی مصرف کند تا همزمان رشد بدن او نيز تامين شود . پس در مجموع ، کودک در دوران بيماری نياز به انرژی ومواد مغذی بيشتری دارد . معمولا" به دليل بيماری اشتهای کودک کم می شود وبعلت اسهال ، استفراغ يا تب ، مواد غذايی راهم از دست می دهد . پس از يک طرف نياز به مواد مغذی وانرژی زياد .از طرفی دريافت آن کم می شود ، چنانچه به تغذيه کودک در اين دوران توجه نشود نه تنها وزن او افزايش نمی يابد ، که دچار توقف يا کندی رشدهم می شود وبه دنبال آن دچار سوء تغذيه می گردد، بنابراين اگر تغذيه کودک در طی بيماری مناسب باشد هم سريعتر بهبود پيدا می کند وهم کمتر وزن از دست می دهد .

  2-   نکاتی که بايد هنگام غذا دادن به کودک بيمار به آن توجه کرد :

- قبل از غذا دادن به کودک دستها وصورت اورا بشوييد زيرا اين کار به کودک احساس آرامش می دهد .

- غذا دادن به کودک بيمار مشکل وخسته کننده است وبايد سعی کنيد با صبر وحوصله زياد به کودک غذا بدهيد .

- طی بيماری همواره کودک را تشويق به غذا خوردن کنيد .

- حتی اگر کودک مقدارکمی غذا بخورد بهتر از آن است که چيزی نخورد .

- در حالتی که کودک خواب آلود است به او غذا ندهيد .

- از غذاهايی که کودک در حالت سلامت ، به آنها علاقه داشته بيشتر تهيه کنيد .

- غذاهايی که نرم هستند وخوردن آنها نياز به جويدن ندارد مثل سوپ ، پوره يا فرنی به کودک بدهيد .

- برای نرم کردن غذا از کمی شير يا روغن مايع استفاده کنيد .

- کودک را مجبور به خوردن غذا نکنيد چون ممکن است باعث حالت تهوع او گرديده ويا غذا وارد مجاری تنفسی کودک شود .

- در صورت گرفتگی بينی کودک ، قبل از غذا دادن ، ابتدا بينی او را تميز کنيد

- در هنگام بيماری به کودک غذای بيشتری نسبت به قبل بدهيد ، برای اين کار بايد دفعات وعده غذايی را افزايش دهيد .

3- برای تغذيه کودکی که دچار اسهال است چه بايد کرد ؟

وقتی کودک مبتلا به اسهال می شود ميزان ودفعات اجابت مزاج او افزايش می يابد . به خصوص دفع آب ، سديم وپتاسيم بدن بسيار زياد می شود بنابراين برای جلوگيری از خطر کم آبی ومرگ کودکان بايد آب و مايعات وغذای بيشتری به کودک بدهيم . برخی تصور می کنند که غذا خوردن برای کودک مبتلا به اسهال ضرر دارد در صورتی که اگر غذا به مقدار کم و در دفعات زياد به کودک داده شود به هر حال مقداری از آن جذب می شود وکم کم دفعات اجابت مزاج او کمتر خواهد شد . دادن غذا باعث می شود که کودک سريعتر بهبود پيدا کند .

4- چه غذاهايی برای کودک مبتلا به اسهال مناسب است ؟

در هنگام اسهال بايد دفعات شير دهی به کودکی که با شير مادر تغذيه می شود را افزايش داد . به کودکان بالاتر از 6 ماه دادن غذاهايی مثل سوپ وآش ساده مفيد است . همچنين برای جبران آب از دست رفته به کودک مبتلا به اسهال مايعات مثل آب ، چای کمرنگ وکم شيرينی ، دوغ وORS بدهيد . علاوه برغذاهای آبکی غذاهای ديگر مثل کته نرم با گوشت ماهيچه يا مرغ مناسب هستند . به کودک نبايد نوشابه وآب ميوه صنعتی بدهيد چون ، اسهال کودک بدتر می شود . از غذاهايی که پتاسيم دارند مثل موز و اسفناج بيشتر استفاده کنيد ( مصرف اسفناج برای کودکان از يکسالگی به بعد توصيه می شود ) . وقتی به کودک مبتلا به اسهال غذا می دهيد دفعات مزاج او افزايش می يابد وبرخی تصور می کنند که غذا خوردن برای کودک مبتلا به اسهال ضرر دارد در صورتيکه اگر غذا به مقدارکم ودفعات زياد به کودک داده شود جذب غذا بهتر خواهد بود .

5- اهميت تغذيه کودک در دوران نقاهت :

دوران نقاهت زمانی شروع می شود که علايم بيماری به تدريج از بين رفته وبيمار رو به بهبودی می رود . برخلاف دوران بيماری که کودک بسيار بی اشتها است ، در دوران نقاهت ، بطور واضح اشتهای او بيشتر می شود . اين زمان بهترين فرصت برای جبران وزن از دست رفته کودک در دوران بيماری است . بايد حتما" از اين فرصت استفاده کرد وبه او غذای بيشتری بدهيد .

بخاطر داشته باشيد که در دوره نقاهت :

- تعداد وعده های غذای کودک را بيشتر کنيد ( به جای 5 وعده ،6 وعده غذا به کودک بدهيد )

- در هر وعده غذا ، نسبت به قبل مقدار غذای بيشتری به کودک بدهيد .

- غذای کودک را نسبت به قبل مقوی تر تهيه کنيد . انرژی غذای کودک را می توانيد با افزودن يک قاشق مرباخوری کره يا روغن ، افزايش دهید.

راه های اصولی با کودک بد غذا ....

نامناسب غذا خوردن، مادر را كلافه مي‌كند. گاهي صحنه غذا دادن به كودك بي‌شباهت به صحنه جنگ مادر و كودك نيست. گاهي مادر متوسل به زور مي‌شود و گاهي با التماس و خواهش سعي مي‌كند لقمه‌اي غذا در دهان بچه بگذارد و حتي براي خوردن غذا جايزه تعيين مي‌كند. در بعضي از خانواده‌ها همگي بسيج مي‌شوند. يكي شكلك و ادا درمي‌آورد، يكي كودك را سواري مي‌دهد و بازي‌هاي ديگري مثل اينكه قاشق، هواپيما و يا ماشين است و مي‌خواهد برود در جايگاه و بالاخره اين كودك لجباز همه را بازي مي‌دهد و عاقبت غذاي كافي هم نمي‌خورد. در حقيقت اين، مادر است كه در اين جنگ اغلب شكست مي‌خورد و كودك به لجبازي‌هايش ادامه مي‌دهد.

 

كدام كودك، كدام تغذيه؟روان‌شناسان، كودكان را به سه دسته تقسيم مي‌كنند:كودكان بدخلق: به طور معمول 10 درصد كودكان در اين دسته قرار مي‌گيرند.كودكان راحت: خوشبختانه حدود 40 درصد كودكان در اين دسته هستند.كودكان ديگر: به طور معمول تركيبي از شخصيت دو دسته ديگر دارند.والدين كودكان بدخلق به طور معمول احساس خوبي از اين مجادله هميشگي ندارند و احساس مي‌كنند در اداره كودك خود ناتوان‌اند و از اين مساله در رنج هستند.هزار و يك پرسشآيا كودك شما جزو اين دسته است و شما نگران سلامت او هستيد؟ آيا احساس عجز و ناتواني مي‌كنيد، به طوري كه تصميم گرفته‌ايد به يك متخصص تغذيه يا روان‌شناس كودك مراجعه كنيد؟ تا حدي ممكن است واقعا رفتارهاي شما باعث به وجود آمدن اين مشكل شده باشد.رابطه ميان شما و كودك‌تان تا دو سه ماه اول زندگي چگونه بوده است؟ آيا توانسته‌ايد با ارتباطي موثر الگوي خواب و بيداري، گرسنگي و سيري و حالات فيزيولوژيك كودك‌تان را درك كنيد؟ آيا علايم او را شناخته‌ايد؟ اگر خودتان به دلايل افسردگي يا هر اختلال ديگري توانايي درك اين علايم را نداشته‌ايد و نتوانسته‌ايد نيازهاي او را كه نمي‌توانسته بيان كند، درست تعبير كنيد، آيا زمينه‌اي براي اين جدايي فراهم نكرده‌ايد؟اگر اين مشكلات درك شده باشند و زود به فكر چاره افتاده باشيد، مي‌توانيد با تامل بيشتر و مشاوره با روان‌شناسان تا حدود زيادي از ادامه اين كنش و واكنش جلوگيري كنيد. گاهي علت اصلي چيز ديگري است. كودك تا شش ماهگي ارتباط موثرتري با مادر برقرار مي‌كند. او را مي‌شناسد و به او دلبسته و وابسته است. حال اگر مادر در دسترس نباشد و يا وقتي كه هست به دليل خستگي و ساير كارهايي كه انجام آنها را ضروري مي‌داند به كودك توجه نشان ندهد و خلاصه اين رابطه عاطفي مخدوش شود، كودك درست تغذيه نمي‌شود. كودك دلبسته به مادر، به رابطه‌اي گرم و صميمانه نياز دارد. اين دلبستگي دو طرفه است.

 

 براي برقراري همين ارتباط و دلبستگي است كه تماس پوست مادر با نوزاد را در ساعت اوليه پس از زايمان ضروري مي‌دانند. چون اين عمل روند دلبستگي را سرعت مي‌دهد. مادر در همان لحظه كه نوزادش را درست بعد از زايمان روي سينه‌اش قرار مي‌دهد، احساس مي‌كند موجودي بسيار نزديك و عزيز مال اوست، از جنس او، از بدن او، از جان او تغذيه شده و عشق و نزديكي بسيار عميقي را حس مي‌كند. رفتارهاي مناسب مانند در آغوش گرفتن او در هنگام گريه، موجب قطع گريه كودك مي‌شود چون موجب اعتماد به نفس كودك است. اگر مادري مضطرب و افسرده و نسبت به كودك خود بي‌تفاوت باشد، اين حالات روي كودك اثر مي‌گذارد و او را نيز مضطرب مي‌كند. بعضي‌ مادران مي‌پرسند كه با وجودي كه به كودك خود عشق مي‌ورزند، هميشه در موقع غذا دادن مشكل دارند.

 

 شايد كودك با غذا نخوردن در واقع پيامي را به مادر مي‌رساند. او مي‌خواهد از بي‌تفاوتي‌هاي، مادر در زمان‌هايي كه او احساس نياز به مادر مي‌كرده، انتقام بگيرد چون احساس مي‌كند و به تدريج دريافته است كه تنها غذا دادن به او از نظر مادر مهم است. او به اين وسيله پيامي را به مادر مي‌رساند. او در اين پيام مي‌گويد كه فقط غذا دادن مهم نيست. او مي‌گويد من نيازهاي ديگري هم دارم. در حقيقت او توجه بيشتري مي‌طلبد، از مادر، از پدر، از ساير اوليا. گاهي كودك در صحنه جنگ غذا مي‌خواهد از مادر به دليل بي‌توجهي‌هاي گذشته‌اش انتقام بگيرد چون مي‌داند كه مي‌تواند به اين وسيله مادر را عصبي و ناراحت كند چون مادرش به ساير نيازهاي او بي‌توجه بوده است.خودتان را جاي كودك بگذاريد كه چنين انتظار توجهي دارد. مادر زماني كه در منزل است، به خصوص اگر شاغل باشد، در فرصت كم مي‌خواهد به بسياري از كارهاي خانه برسد. كودك به دنبال اوست. او مي‌خواهد مادر در بازي‌هاي او مشاركت كند يا با او حرف بزند، به سراغ مادر مي‌رود ولي اغلب با بي‌توجهي و گاهي فرياد مادر مواجه مي‌شود كه او را به شدت از خود مي‌راند.

 

ممكن است بعضي جملات مادر را كه «مردم ازدست تو بچه»، «برو بگذار كارهايم را بكنم» و «از دستت خسته شدم» نفهمد ولي احساس تلخي آن را درك مي‌كند. جملات خشن او را به دنياي تنهايي خودش مي‌كشاند و از مادر دلگیر مي‌شود. تنها زماني كه اين دلگيري‌ها را پاي مادر مي‌نويسد و از او انتقام مي‌گيرد، زماني است كه مادر به سوي او مي‌آيد و آن هم موقع غذا دادن به اوست. كودك مي‌داند چقدر براي مادرش مهم است كه او غذا بخورد. كودك گرسنه است ولي ترجيح مي‌دهد گرسنه بماند با نخوردن، با پرت كردن غذا، با تف كردن و يا فرار از صحنه غذا، بر مادر فايق آيد و به اصطلاح بچه‌هاي امروز، مادر را سركار بگذارد!مادراني كه شغل خارج از منزل دارند گاهي بيشتر در معرض اين رفتارها قرار مي‌گيرند و نمي‌دانند چه كنند. براي اين مادران بايد گفت كه در ابتدا مراقب كودك را درست انتخاب كنند. مراقب اگر در منزل و يا در مهد كودك باشد بايد بتواند به نيازهاي كودك پاسخ دهد، اگرچه جاي مادر را نمي‌گيرد ولي دنياي تنهايي كودك را پر مي‌كند و مادر نيز بايد در كنار او با عشق و علاقه به كودك رسيدگي كند.

 

 در تمام مدتي كه در كنار كودك هستيم بايد به‌عنوان يك موجود كه در حال ضبط تمام گفتگوها، عكس‌العمل‌ها، رفتارها و نگرش او نسبت به مسايلي اجتماعي ارتباطي است، بينديشيم. او به سرعت در حال دريافت تمام اين رفتارها و يادگيري و نتيجه‌گيري است. او از والدين خود الگو مي‌سازد و چون والدين زمان بيشتري با كودك هستند، نقش مهمي در رفتارها و آينده او دارند. فراموش نكنيم كه غذا دادن يكي از مهم‌ترين عوامل موثر و تقويت كنند‌ه‌هاي رفتاري است، بنابراين بايد دادن غذا زماني باشد كه كودك از نظر عاطفي- رواني و جسمي آماده غذا خوردن باشد.رفتارهاي مهم تغذيه‌اي كودكبراي كودك فضاي دلنشين و جاي راحتي را انتخاب كنيد. غذا بايد به او دور نباشد تا تحت فشار قرار گيرد. بشقاب را نزديك به او بگذاريد.هميشه وقت معيني را به غذا خوردن اختصاص دهيد چون اين كار اشتهاي كودك را تحريك مي‌كند. رنگ مواد غذايي بسيار مهم است.

 

كودكان رنگ‌هاي متنوع را دوست دارند. سبزي‌هايي مانند هويج پخته و سبزي‌هاي سبز در كنار هم مي‌تواند براي او جذاب باشد.بايد حوصله و وقت كافي براي اين كار در نظر گرفت و با آرامش به او غذا داد.بهتر است بشقاب، قاشق و ساير وسايل غذاخوري كودك از جنس نشكن باشد.ليوان كودك را كوچك انتخاب كنيد كه بتواند با دو دست آن را بردارد.آب ميوه طبيعي بهتر از هر نوشيدني ديگري است.اگر كودك يك ماده غذايي را نمي‌پذيرد و آن را نمي‌خورد، نسبت به سليقه او با احترام برخورد كنيد. آن ماده را كنار بگذاريد ولي در روزهاي بعد امتحان كنيد.اگر كودك خسته است، به او غذا ندهيد و بگذاريد استراحت كند. هرگز نبايد زمان غذا خوردن براي او تبديل به يك خاطره ناخوشايند شود.محيط اطراف كودك در زمان غذا دادن بايد آرام باشد. صدا حواس او را متوجه اطراف كرده و توجه او را از غذا خوردن سلب مي‌كند.يك نوع غذا در وعده‌هاي متوالي، كودك را از آن غذا رو گردان مي‌كند. تنوع را در وعده‌های غذايي او رعايت كنيد.درباره رفتارهاي كودك عكس‌العمل‌ها نبايد متفاوت باشد. به طور مثال اگر غذا را پرت كرد، نبايد گاهي خنديد و گاهي او را تنبيه كرد.هميشه در زمينه رفتارهاي نامناسب كودك نشان دهيد كه كار خوبي انجام نداده است.

اگر کودکتان یک تا سه سال داردرنگ و ظاهر غذا، توجه كودك را جلب مي‌كند.در اين سن او مايل است با دست غذا بخورد. بگذاريد احساس استقلال كند.يك قاشق به دست كودك دهيد و خودتان با قاشق ديگر به او غذا بدهيد. احساس در دست گرفتن قاشق به او احساس استقلال مي‌دهد.صداي اطراف محيط را كم كنيد. تلويزيون و راديو را خاموش كنيد.هميشه از بشقاب و وسايل غذاخوري خاص كودك استفاده كنيد.اگر روزي اشتهاي او كم است خيلي اصرار نكنيد كه بايد حتما بشقابش را تمام كند.كودكان نوپا نشستن طولاني را تحمل نمي‌كنند. صبور باشيد. ممكن است سفره را ترك كند و باز برگردد.غذا نبايد داغ يا سرد باشد.كودك دوست دارد با غذا بازي كند و ريخت و پاش كند. او را براي اين‌گونه كارها تنبيه نكنيد.اگر کودکتان سه تا پنج سال داردكودك را با غذاهاي گوناگون آشنا كنيد.

 

در زماني كه با هم غذا مي‌خوريد، افراد خانواده الگوي كودك هستند. هرگز نگوييد غذايي را دوست نداريد چون كودك از شما تقليد مي‌كند.اگر غذاي جديدي سرسفره است، ابتدا بزرگ‌ترها بايد آن را بخورند تا كودك تقليد كند.ميان‌وعده‌هاي كودك نبايد از مواد قندي و كم‌ارزش و يا پركالري باشد چون علاوه بر اينكه اشتهاي او را كم مي‌كند، موجب فساد دندان، لاغري يا چاقي او مي‌شود.اصول ارزشي خانواده و نگرش آنها به غذا خوردن بسيار مهم است و بايد با مهر و محبت آنها را به كودك ياد داد.هنگام غذا خوردن، محيط بايد آرام و دوستانه باشد. امر و نهي و اعمال روش‌هايي تربيتي هنگام غذا خوردن مناسب نيست.كودك بايد طي روز تحرك كافي وخواب كافي داشته باشد. بي‌تحركي و كم‌خوابي روي اشتهاي او اثر مي‌گذارد.بشقاب و لوازم غذا خوري كودك بايد مخصوص باشد و هميشه از آنها براي غذا دادن به او استفاده كنيد.اگر غذا به گونه‌اي است كه كودك براي خوردن احتياج به كمك دارد، برايش انجام دهيد. به طور مثال غذا را به تكه‌هاي كوچك تقسيم كنيد تا بتواند به راحتي آن را بخورد.كودك ممكن است غذاهاي جديد را اول دستكاري كرده و بعد بخورد. اين رفتار طبيعي است.اگر غذاي جديد را دوست نداشت، از او بخواهيد كه آن را بو كند، لمس كند و كمي از آن را بچشد ولي اصرار به خوردن آن نكنيد.‌غذاي جديد را زماني كه كودك خيلي گرسنه است، به او بدهيد.اگر غذاي جديد را دوست ندارد، در هفته‌هاي بعد امتحان كنيد و به انتخاب كودك احترام بگذاريد.كودك را به غذاهاي كم‌نمك عادت دهيد. خوردن سالاد، سبزي‌ها و ماست را در برنامه او بگذاريد و اجازه دهيد با تنوع غذاها و چگونگي مصرف آنها آشنا شود.

 

افراط و تفریط های بهداشتی کودکان را بیمار می کند

تحقیقات انجام شده نشان می دهد که ضد عفونی بیش از حد و یا آلودگی زیاد در محیط زندگی کودکان هر دو موجب بیماری آنها می شود.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ام.بی.سی نیوز، بررسیهای گسترده توسط محققان انگلیسی نشان می دهد بر خلاف تصور عمومی کودکانی که در محیطهای بسیار ضد عفونی و به دور از هر گونه میکروب زندگی می کنند بیشتر در معرض ابتلا به بیماری هستند.

علت این امر نیز این است که سیستم ایمنی و دفاعی کودکان بسیار حساس است و چنانچه هیچ آلودگی در محیط نباشد و یا به مقدار زیاد از مواد شیمیایی ضد عفونی کننده در محیط استفاده شود بدنشان آمادگی مقابله با عوامل خارجی را نداشته و با کمترین عامل واکنش نشان داده و احتمال ابتلا به بیماری در آنها افزایش می یابد.

از طرفی چنانچه کودکان در محیطهای آلوده  با کمترین امکانات بهداشتی نیز زندگی کنند از آنجا که مرتب در معرض ابتلا به انواع آلودگی و عفونت قرار دارند سیستم دفاعی و ایمنی بدنشان ضعیف شده و احتمال بروز بیماری در آنان افزایش می یابد .

کارشناسان عقیده دارند ابتلا به بیماریها به ویژه در سنین کودکی ناشی از ضعف سیستم دفاعی و ایمنی بدن است و بررسیها نشان داده  در هر دو وضعیت  بیشترین احتمال آسیب وجود دارد به همین دلیل بهتر است کودکان در محیط و شرایط معمولی رشد کنند و نظافت محیط به حد اعتدال رعایت شود.

غذاى زورى در حلق بچه نريزيد

تحقیقات نشان داده است كودكانى كه رژيم غذايى مناسبى دارند نه تنها از نظر جسمى سالم ترند بلكه در مدرسه نمرات بهترى كسب مى كنند. بعد از بررسى مكمل رژيم غذايى پنج هزار دانش آموز كلاس پنجم در كانادا، يك آزمون استاندارد از آنها گرفته شد. نتيجه اين بود كه دانش آموزانى كه ميوه و سبزيجات بيشتر و چربى كمترى مصرف مى كردند به تعداد بيشترى از سؤالات پاسخ صحيح دادند در حالى كه دانش آموزانى كه به طور كل رژيم غذايى نادرستى داشتند و غذاهاى چرب و پرنمك بيشترى مصرف مى كردند، در سطح علمى پائين ترى قرار داشتند.

البته نمى توان تفاوت عملكرد تحصيلى دانش آموزان را فقط به رژيم غذايى آنها مربوط دانست زيرا عوامل بسيار زيادى در اين زمينه مؤثر است. براى مثال كودكانى كه به مدارس بهترى مى روند، از نظر اقتصادى مشكلى ندارند و امكانات بيشترى در اختيار دارند، نمرات بهترى كسب مى كنند.
بايد به خاطر داشته باشيم كه داشتن يك رژيم غذايى سالم، هرچند مفيد است ولى به تنهايى نمى تواند موجب پيشرفت تحصيلى دانش آموزان شود. نكته اينجاست كه والدينى كه درمورد تغذيه صحيح فرزندانشان اينقدر حساسيت و توجه به خرج مى دهند، زمان مفيد بيشترى هم به آنان اختصاص مى دهند و در زمينه تحصيلى به فرزندانشان كمك و آنها را به درس خواندن تشويق مى كنند.
والدينى كه براى رشد و موفقيت فرزندانشان از هيچ كوششى فروگذار نمى كنند بايد به رژيم غذايى آنها توجه كافى داشته باشند و سعى كنند عادت هاى غلط غذايى كودكان را اصلاح كنند. يكى از دغدغه هاى والدين اين است كه فرزندشان را به نحوى تربيت كنند كه غذاهاى سالم و مفيد را به هله و هوله ترجيح دهد. لازمه اين كار اين است كه از ابتدا خانواده يك رويه حساب شده براى زندگى سالم و به ويژه تغذيه سالم داشته باشد. تغذيه سالم را نبايد كوچك شمرد، بلكه بايد مصرف موادمغذى و لذت بردن از غذاهاى سالم را يكى از اولويت هاى اصلى خانواده قرار داد.
با رعايت چند نكته زير مى توانيد كودكان را به خوردن غذاهاى سالم و مفيد ترغيب كنيد.
* تنوع غذايى را از ياد نبريد
خود را محدود به چند غذاى خاص نكنيد. سليقه غذايى كودكان از سنين كم شكل مى گيرد. اگر فرزندتان در دوران خردسالى غذايى را نخورد، ممكن است در آينده هم تمايلى به خوردن آن غذا نداشته باشد. اطمينان حاصل كنيد كه رژيم غذايى فرزندان متنوع و سرشار از ويتامين ها و مواد مغذى باشد.
* مواد غذايى مضر را در سبد خريدتان نگذاريد
ممكن است فرزندانتان به شما اصرار كنند كه مواد غذايى كه ارزش تغذيه اى چندانى ندارند بخريد. شما نبايد تسليم خواسته هاى آنان شويد. اين والدين هستند كه تعيين مى كنند چه چيزى را بخرند و چه غذايى را درچه زمانى به بچه ها بدهند. پس تا جايى كه ممكن است كمتر مواد غذايى چرب، پرشكر يا پرنمك بخريد. البته اين بدين معنى نيست كه به بچه ها حق انتخاب ندهيد، بلكه به آنها اجازه بدهيد از بين غذاهاى سالم كه درمنزل تهيه مى كنيد ، انتخاب كنند. شايد بخواهند بعضى از غذاها را بيشتر و بعضى را كمتر بخورند.
* اصرار نكنيد غذا را تا آخر بخورند
به بچه ها اجازه دهيد هر وقت احساس سيرى كردند، دست از غذاخوردن بكشند. اگر به زور از آنها بخواهيد با وجود اينكه سير شدند، بشقاب غذا را پاك كنند، در آينده براى كنترل ميزان غذاخوردنشان به حس سيرى اهميتى نمى دهند و همين امر زمينه هاى پرخورى و چاقى را فراهم مى آورد.
* غذاهاى موردعلاقه بچه ها نبايد فقط گزينه هاى برنامه غذايى خانواده باشد
به جاى آن كه مثل رستوران موقع غذا درست كردن از فرزندانتان سفارش غذا بگيريد، يك غذاى سالم و مفيد را براى كل اعضاى خانواده تهيه كنيد. اگر تنها به درست كردن غذاهاى مورد علاقه بچه ها اكتفا كنيد، آنها هرگز شانس امتحان كردن غذاهاى ديگر را نخواهند داشت. اگر فرزندتان بدغذا است و به غير ازچند غذاى خاص چيز ديگرى نمى خورد با استفاده از روش زير مى توانيد او را وادار به خوردن غذاهاى ديگر كنيد.
يكى از غذاهايى كه دوست دارد را انتخاب كنيد، مثلاً ماكارونى. هر روز، علاوه بر غذايى كه براى ساير افراد خانواده مى پزيد، براى او هم كمى ماكارونى درست كنيد. توجه داشته باشيد كه بايد هر روز ، ناهار و شام به او ماكارونى بدهيد.
ممكن است ابتدا از اين كار استقبال كند، اما شك نكنيد كه بعد از چند روز از خوردن ماكارونى دلزده مى شود و با ميل و رغبت غذايى كه براى ساير اعضاى خانواده درست كرديد را مى خورد. البته بايد صبور باشيد، چون ممكن است چند روز پشت سر هم مجبور شويد علاوه بر غذاى اصلى، غذاى موردعلاقه فرزندتان را هم درست كنيد، اما مطمئن باشيد كه اين تلاش و زحمت شما نتيجه بزرگى خواهد داشت و فرزندتان به خوردن غذاهاى ديگر تمايل پيدا خواهد كرد.
* از نوشيدنى هاى گازدار و شيرين استفاده نكنيد
نوشابه هاى گازدار يا ساير نوشيدنى هايى كه به آنها شكر اضافه شده است، نه فقط ارزش غذايى ندارند، بلكه چون كالرى بالايى دارند، موجب چاقى هم مى شوند. آب و شير بهترين نوشيدنى ها براى كودكان هستند. آب ميوه ها هم در صورتى كه ۱۰۰ درصد آب ميوه خالص باشند و افزودنى نداشته باشد، براى بچه ها مفيداست. البته بچه ها نبايد در خوردن آب ميوه افراط كنند.
* غذاهاى چرب و شيرين را كمتر مصرف كنيد
بايد براى مصرف اين گونه مواد غذايى برنامه داشته باشيد. اگر فقط بعضى وقت ها، آن هم براى ايجاد تنوع از اين مواد غذايى استفاده مى كنيد، اشكالى ندارد. اما گاهى باوجود اين كه وعده هاى اصلى غذايمان مواد غذايى سالم و مغذى است، هنگامى كه مى خواهيم يك ميان وعده غذايى بخوريم به طور ناخودآگاه به خوردن شيرينى يا موادى كه ارزش غذايى ندارند، تمايل پيدا مى كنيم. البته منظور اين نيست كه اين مواد غذايى را نبايد اصلاً مصرف كنيد. خوردن به ميزان كم و حساب شده اين مواد اشكالى ندارد، اما توجه كنيد كه به عنوان مثال خوردن يك دسر خوشمزه و شيرين به علت اصلى خوردن شام تبديل نشود!
ميان وعده هاى غذايى خوشمزه و دلچسب براى بچه ها مانند يك جايزه است. مسلماً اگر خودشان بخواهند انتخاب كنند، كيك خامه اى را به كلم بروكلى ترجيح مى دهند. فرزندانتان را از خوردن چيزهايى كه دوست دارند (حتى اگر ارزش غذايى نداشته باشند) به طور كامل منع نكنيد. زيرا اين كار موجب مى شود آنها يواشكى و بدون اطلاع شما در منزل يا بيرون، آن مواد غذايى را به صورت افراطى بخورند.
* انتخاب مناسب ناهار مدرسه را به فرزندان ياد بدهيد
درباره ارزش غذايى خوراكى هاى مختلف با بچه ها صحبت كنيد. از آنها بپرسيد كه در بوفه مدرسه چه چيزهايى مى فروشند و كدام يك ازآنها مى توانند خوراكى مناسبى براى مدرسه باشند. برايشان توضيح دهيد كه چيپس ، نوشابه، شكلات، شيرينى، بستنى و غيره نمى توانند جايگزين مناسبى براى ناهار باشند. به آنها ياد بدهيد كه ميوه و سبزيجات و مواد سرشار از ويتامين، ارزش غذايى بيشترى از غذاهاى سرخ شده و خوراكى هاى شور و شيرين صنعتى دارند و موجب مى شوند آنها سالم بمانند و زودتر رشد كنند.
* تغذيه مدرسه را از مواد غذايى مفيد و سالم انتخاب كنيد
از فرزندانتان بخواهيد در تهيه و بسته بندى خوراكى ها و يا ناهارى كه قرار است به مدرسه ببرند به شما كمك كنند.اگر مى خواهيد خوراكى اى را از مغازه اى بخريد، از او بخواهيد با توجه به صحبت هايى كه قبلاً با هم كرده ايد يك خوراكى سالم و مغذى را انتخاب كند. هرگز به ساندويچ ها يا مواد غذايى حاضرى و بسته بندى شده اعتماد نكنيد. آنها معمولاً چربى، نمك يا شكر بيشترى دارند و گران هم هستند. در عوض مى توانيد با هزينه كمتر و موادغذايى سالم تر و با كمك و همكارى فرزندانتان در منزل ساندويچ هاى خوشمزه اى براى مدرسه درست كنيد.
* الگوى خوبى باشيد
براى غذاخوردن ارزش و حرمت خاص قائل باشيد و اين حس را به بچه ها منتقل كنيد . هميشه دور هم و نه دور تلويزيون غذا بخوريد. هرگز وعده هاى غذايى را جا نيندازيد، قانون تغذيه سالم را فقط براى بچه ها اجرا نكنيد و خودتان هم به آن پايبند باشيد. سعى كنيد حتى براى ميان وعده ها هم از مواد غذايى سالم و طبيعى استفاده کنید.

توصيه هايى در باره تغذيه دانش آموزان

دبير انجمن تغذيه ايران با تأكيد بر اين كه دانش آموزان قبل از رفتن به مدرسه بايد صبحانه بخورند، گفت: در وعده صبحانه دانش آموزان بايد شير، پنير و نان وجود داشته باشد.
برليانت بزرگمهر در گفت وگو با ايسنا ،با بيان اين كه با شروع فصل پاييز و بازگشايى مدارس تغذيه دانش آموزان دچار اختلال مى شود، اظهار كرد: از آنجايى كه دانش آموزان مدت زيادى را بدون كنترل والدين خارج از منزل مى گذرانند ممكن است از موادى كه به هيچ وجه براى سلامتى آنها مفيد نيست استفاده كنند كه اين عامل موجب اختلال در تغذيه  آنان مى شود.
وى دير خوابيدن و خوردن غذاى سنگين در شب را دو عامل اصلى نخوردن صبحانه دانش آموزان عنوان و خاطرنشان كرد:  دانش آموزان بايد در فصل مدرسه از خوردن غذاهاى چرب و شيرين در وعده شام خوددارى كنند و همچنين شام را به موقع صرف كرده تا خواب كافى و راحت داشته باشند.
وى افزود: در عين حال كه براى وعده شام دانش آموزان غذاى سبك توصيه مى شود ولى اين غذاى سبك بايد حاوى مواد مغذى چون پروتئين حيوانى و گياهى و همچنين انرژى كافى در حد نياز باشد.
بزرگمهر با بيان اين كه در وعده صبحانه دانش آموزان بايد شير وجود داشته باشد، گفت: مادران مى توانند شير را با خرما و يا عسل به فرزندانشان بدهند و گاهى اوقات به جاى پنير، تخم مرغ را در وعده صبحانه آنان قرار دهند.
دبير انجمن تغذيه ايران اضافه كرد: مصرف كره ۳ تا ۴ روز در هفته به شرط اين كه كلسترول كودك بالا نباشد و يا در خانواده افزايش چربى خون نداشته باشند مانعى ندارد.
وى ادامه داد: كودك مى تواند در وعده صبحانه از يك ليوان آب مركبات مثل آب پرتقال، ليمو شيرين استفاده كند ولى چون اين مواد حاوى ويتامين (ث) هستند بايد قبل از صرف صبحانه كمى و با فاصله صرف شود زيرا عوامل مختلفى در جذب ويتامين ث دخالت دارند.
بزرگمهر با بيان اين كه والدين بايد از خريد تنقلاتى مانند چيپس، پفك و نوشابه هاى گازدار و همچنين آب ميوه هاى آماده پرهيز كنند، افزود: ساندويچ نان، پنير، گردو، تخم مرغ و  مرغ كه در منزل تهيه مى شود و مادر نظارت بر تهيه آن دارد بهترين ميان وعده براى دانش آموزان در مدرسه است. وى همچنين انواع ميوه هاى تازه و خشك و انواع برگ ها و يا مغزها را از ميان وعده هاى مفيد براى دانش آموزان در مدرسه دانست.
بزرگمهر با تأكيد بر اين كه دانش آموزان بايد از خوردن ساندويچ هايى مانند سوسيس و همبرگر در وعده ناهار جداً خوددارى كنند، گفت: مادران تا حد امكان ناهار فرزندانشان را در منزل تهيه كنند و به همراه غذا از سبزيجات مانند سالاد با رعايت تمام نكات بهداشتى تهيه و در اختيار فرزندانشان قرار دهند. وى با تأكيد بر ضد عفونى كردن سبزيجات و ميوه جات اظهار كرد: آب گوجه فرنگى و هويج از آب ميوه هاى طبيعى و مفيد براى كودكان است.
دبير انجمن تغذيه ايران با تأكيد بر اين كه دانش آموزان بايد از مصرف بيش از حد نوشابه هاى گازدار خوددارى كنند، افزود: با توجه به اين كه در اكثر نوشابه هاى گازدار مقدار زيادى فسفر وجود دارد تعادل كلسيم و فسفر را در بدن به هم مى زند و كلسيم به خوبى جذب بدن نمى شود و به رشد كودك آسيب مى رساند.